Ticari faaliyette bulunan işletmelerin faaliyetleri sonucu ortaya çıkan gelir ve giderlerinin kayıt edildiği, her bir işlem için tek tarafa kayıt yapıldığı bir sistemdir. Basit kayıt sistemi olarak adlandırılan bu sistemde ortaya çıkan işlem gider ise gider tarafına, gelir ise gelir tarafına kayıt edilir.
Gelir kısmına satın alınan mallar veya hizmetler, satış iadesi, faaliyet ile ilgili giderler kayıt edilir. Gelir kısmına ise satılan mal veya hizmetler, yapılan hizmet karşılığı elde edilen gelirler kayıt edilir.
Dönem sonu mal mevcudu, bir sonraki yılın dönem başı mal mevcudunu gösterir. İsteyenler, ayrı bir envanter defteri tutarak, mal envanterini bu deftere kayıt edebilirler. Tek taraflı kayıt yöntemini uygulayanlar dönem sonunda hesap özeti düzenlerler. Hesap özetinin sol kısmı giderleri, sağ kısmı gelirleri gösterir.
Tek Taraflı Kayıt Yöntemini Kimler Kullanır?
Basit kayıt sistemi olarak kabul edilen bu yöntemi ikinci sınıf tacirler ve serbest meslek erbabı olanlar tutmak zorundadır. İkinci sınıf tacirler işletme defteri tutar. Serbest meslek erbabı ise serbest meslek kazanç defteri tutar. Vergi Usul Kanunun 177. Maddesine göre belirtilen iş hacmini aşmayan tacirler işletme defteri tutabilirler.
Tek Taraflı Kayıt Yönteminde Hangi Defter Kullanılır?
İkinci sınıf tacirler işletme esasına göre defter tutarlar. İşletme esasına göre kullanılan defter işletme hesabı defteridir. Tek taraflı kayıt yönteminde kullanılan defter işletme defteri ve serbest meslek kazanç defteridir.
İşletme defterinin sol tarafı giderleri, sağ tarafı ise gelirleri ifade eder. İşletmede ortaya çıkan mali olayın kayıt edilmesi için tek taraflı kayıt yöntemine göre gelir tarafına veya gider tarafına kayıt edilir.
