Bir işletmenin sürekliliğinde hayati konu olarak, muhasebe gelir. Ticari faaliyetle bulunan işletmelerin yol haritası olan muhasebe, sınırsız ömre sahip olan işlemenin her döneminde faal görev üslenir. İşletmeler için bu denli önemli olan muhasebeyi iyi anlamak fayda sağlar. Dolayısıyla her açıdan muhasebe nedir açılamaya çalışarak gelişimi ve önemli konuları üzerinde durmaya çalışacağız.
İçindekiler
Muhasebe Nedir?
Ticari faaliyette bulunan her işletme günlük finansal hareketlerini kayıt altına almak zorundadır. Kayıt altına alınan ticari faaliyetlerin belgelendirmesi de önemlidir. Belgelendirme işlevi ile başlayan süreç raporlama işlevi ile sonlanmış olur.
Kısaca muhasebe, mali niteliğe sahip ticari işlemleri kayıt eden, sınıflandıran, özetleyen ve tablolar aracığı ile raporlayan sistemdir. Muhasebe yerine getirmiş olduğu işlev sonucu elde edilen verileri sorumlu olan kişi ve kurumlara sunar.
Bilgi üreten sistem olarak ortaya çıkan muhasebe;
- İşletmenin varlık ve kaynak oluşumu
- Varlık ve kaynaklarının kullanımı
- Varlık ve kaynaklardaki değişimi
- Mali durumu
Hakkında bilgi üretir. Bilgi ve kontrol mekanizması olarak işlevini yürüten muhasebe, işletmelerin raporlama ve analiz gibi kapsamlı takip mekanizması görevini ifa eder.
Muhasebe çok eskiden beri insan ve ticari ilişkileri içinde olan bir daldır. Öyle ki Eski mısıra kadar dayanan muhasebe faaliyetleri sürekli gelişerek günümüzdeki şeklini almıştır. Belki yapılan işlemler daha basit ve az olsa bile ticari faaliyetlerin en önemli adımı olmuştur. Hatta sanayinin gelişmesi ile birlikte üretim ve maliyet kavramlarının önem kazanması ile de birlikte maaliyet muhasebesi önemini arttırmış ve alt bir dal olarak ortaya çıkmıştır. Yani muhasebenin gelişimi başta ticari faaliyetler olmak üzere üretim, tüketim alım-satım ve değişim üzerine kurulmuştur.
Temel Kavramları
Muhasebe, kendi içerisinde faaliyetlerini yürütürken çeşitli kaynaklardan beslenir. Bunlar muhasebenin temel kavramları olarak tanımlanır. Kendi içinde farklı anlamlar taşırlar. Kısaca bahsetmek gerekirse; Sosyal sorumluluk, dönemsellik, maliyet esası gibi kavramları bulunmaktadır.
Fonksiyonları
Muhasebe görevini yerine getirdiğinde 4 tane önemli fonksiyonu da ön plana çıkarır. Bu fonksiyonlar şu şeklide ifade edilir:
- Kayıt etme
- Sınıflandırma
- Özetleme
- Raporlama
Kayıt Yöntemleri
Muhasebe işlevini yerine getirmesi için iki farklı yöntem kullanır. Bu yöntemler kayıt etme özelliğine göre sınıflandırılır. Muhasebenin kullanmış olduğu yöntemler;
- Tek taraflı kayıt yöntemi
- Çift taraflı kayıt yöntemi
Dilerseniz tek taraflı ve çift taraflı kayıt yöntemleri hakkında ilgili konulardan daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Ön Muhasebe Nedir?
Kendi içinde çok geniş bir perspektife ve işleyiş yöntemine sahip olan muhasebe için ön muhasebe alanı geliştirilmiştir. Teknik olarak muhasebeden ayrı olmayan, doğal muhasebe işleyişine paralel çalışan bir bölümdür. Öğretide böyle bir şey olmasa da uygulamada ön muhasebe olarak tanımlanır. Detaylarına daha sonra değinmeye çalışacağımız ön muhasebe için kısaca bilgi vermeye çalışalım. Kısaca tüm muhasebe işleyişini hazırlayan bir süreçtir. Nakit, çek, fatura, irsaliye gibi işlemleri yürüten ve kayıt ve takibini yapan işlemler bütünüdür.
Aklınıza gelebilecek finansal işlemler başta olmak üzere, ürün ve stok takibi, müşteri durumu, cari takibi gibi işlemlerin tamamı ön muhasebenin konusudur. Hatta öyle ki bazı durumlarda personel işlemleri ve özlük hakları gibi işlemler de ön muhasebe kapsamına dahil edilebilmektedir. Ön muhasebe yapabilmek için temel muhasebe bilgisine ve işleyiş sistemine hakim olunması gereklidir. Düşünülenin aksine herkesin ön muhasebeci olabileceği ve bu işlemleri yürütebileceği kanısı yanlıştır.
Genel Muhasebe Nedir?
Genel muhasebe yukarıda saydığımız faaliyetlerin tamamını kapsayan süreçtir. Öyle ki son derece kritik bir görev üstlenmiştir. Çünkü aklınıza gelebilecek tüm belgelendirme ve kayıt işlemleri genel muhasebenin konusudur. Bir işletmedeki takip edilmesi gereken her veri genel muhasebeden geçer. Genel muhasebe uzman düzeyinde bilgiye sahip kişiler tarafından yürütülmelidir. Ön muhasebenin hazırlayıp sunduğu verileri derleyerek diğer işlemlerle bütünleştirip gerekli kayıtları yapıp takip ve raporlamasını hazırlar.
Finansal Muhasebe Nedir?
Finansal muhasebe, bir işletmenin mali varlıklarının tümü üzerinde tasarruf hakkı olan bölümdür. Borç, alacak yani varlık ve kaynakları düzenleyen takip eden, maliyetleri irdeleyen bölümdür. Üniversitelerin iktisat ve muhasebe bölümlerinde ayrıca ders olarak olarak öğretilerek önemini göstermektedir. Genel muhasebe ile iç içe çalışarak işlemlerini yürütür.
Muhasebeleştirme Nedir?
Muhasebeleştirme, yapılan tüm faaliyetlerin, işlemlerin ve kayıtların hesaplara geçilerek yukarıda belirtilen yöntemlerle kayıt altına alınması işlemidir. Yani muhasebeleştirme muhasebenin yaptığı faaliyetlerin tamamına denir. Örneğin bir gider faturasının muhasebeleştirilmesi işlemi için çeşitli adımlar izlersiniz. Gerek eski usul deftere ya da bir muhasebe programı yardımıyla bu işlemler yapılabilir. Eğer bir muhasebe programı kullanıyorsanız genellikle bu işlemler otomatik olarak oluşturulur. Tekrar örneğimize dönecek olursak bir gider faturasında önce gider faturası oluşturulur. Sonrasında ise bu işlemin banka havalesi vb yöntemle ödenmesi ile de kapatılır. İşte bu işlemlerin tümü muhasebeleştirmedir.
