Marjinal maliyet iktisada giriş derslerinde karşımıza çıkan ve anlaşılması zor olan konuların başında gelmektedir. Oysa bir çok kavramı anlamak için öncelikle bunların terim anlamlarını bilmekte fayda var. Buna göre iktisatta marjinal kavramı ek bir birimin toplama yaptığı katkı olarak tanımlamak mümkündür. Marjinal maliyet ise ek bir birimlik üretimin toplam maliyete yaptığı değişikliktir.
Marjinal Maliyet
İktisada giriş ya da mikro iktisat başlıklarından birisi olan üretim teorisi konusunu incelerken karşılaşabileceğiniz bir terimdir. Üretim maliyetlerini incelerken toplam maliyet, değişken maliyet ve sabit maliyet olarak incelenir. Bu terim ise üretimdeki artışa bağlı olarak değişiklik gösterir. Bir birim daha fazla üretilmesi durumunda toplam maliyette olacak değişiklik marjinal maliyettir. Her ne kadar açıklamalarımızı üretim kapsamında yapsak da hizmet üretimi için de aynı durum geçerlidir.
Buna bağlı olarak üretimin arttırılması durumunda maliyetlerdeki değişime bakılarak üretim kararı alınır ya da alınmaz. Aslında kısaca bize bir üründen ne kadar üretilmesi gerektiğini söyler. Çünkü bir üretimde esas olan maliyet minimizasyonu ve kar maksimizasyonudur. Dolayısıyla en düşük maliyetler üretim yapılabilecek seviyeyi tespit için bu yöntemi kullanmak mantıklıdır.
Marjinal Maliyet Hesaplama
Marjinal maliyet hesaplama ve sonucu bulmak için doğrudan formülü vermek yerine mantığını izah etmekte fayda görüyoruz. Eğer yukarıda da bahsettiğimiz üzere üretime bağlı ve toplam maliyeti etkileyen bir değişkense dolayısıyla iki temel elemanı olması gerekir. Bunlardan biri üretim miktarı diğeri ise toplam maliyettir. Söz konusu katkı, değişiklik, fark olduğu için de ortada bir oran hesabı olması gerekir. Çok uzatmadan marjinal maliyet formülü vermek gerekirse;
Marjinal maliyet formülü MC= ΔTC/ΔQ şeklindedir.
MC=Marjinal maliyet,
TC=Toplam maliyet,
Q= üretimi temsil eder.
Formülde de belirtilen delta Δ işareti ise bunlardaki değişimi göstermek için kullanılan bir göstergedir. Kısaltmalarda ingilizce kısaltmaları olan semboller kullanılmıştır. Yani ΔTC ve ΔQ bunlardaki değişim miktarı demektir.
Örnek:
Yukarıdaki açıklamalarımızı bir örnekle açıklamaya çalışalım. Bir malı üretirken 100 birim için 400 TL maliyet, 150 birim için 700 TL gibi bir maliyet örneklendirmemiz olsun. Bu verilere göre:
MC=ΔTC/ΔQ diye belirttiğimiz formülde yerine koyarsak;
MC=(700-400)/(150-100)
MC=300/50
MC=6 şeklinde hesaplanır.
Tüm bu verilere göre üretim kararı alıp almamak ya da üretimi düşürme gibi kararları diğer grafiklerle bütünleştirerek yorumlamanızda fayda var. Çünkü MC’nin yanında değişken ve sabit maliyetlerin birlikte incelenmesi ve uzun ve kısa dönem gibi grafiklerle desteklenerek kesiştiği yerler dikkat edilmelidir.
Ayrıca diğer önemli bir terim olan ceteris paribus nedir biliyor musunuz?
