İşletmelerde gerçekleşen her mali olayın kayıt edilmesinde kullanılan belli bir sisteme göre düzenlenmiş hesapların yer aldığı plana tek düzen hesap planı denir. Devlet kuruları tarafından resmi bir hale getirilerek kullanma zorunluluğu bulunan bir cetvel türüdür.
Türkiye sınırları içerisinde ticari faaliyette bulunan tüm tacirler 01 Ocak 1994 yılından itibaren uygulamaya konulmuş tek düzen hesap planını kullanmak zorundadırlar. Tek düzen hesap planında yer alan hesaplarda değişiklik yapılamaz. Her işletme istediği hesabı seçme ve kullanma hakkına sahiptir. Seçilen ve kullanılmaya başlanan hesaplar muhasebe kayıtlarında kullanılabilir.
Tek Düzen Hesap Planında Hesaplar Hangi Mantığı Göre Oluşturulur?
Tek düzen hesap planında yer alan hesapların sıralanmasında kullanılan kodlar belli bir sistem dahilinde oluşturulmuştur. Oluşturulan bu sistemde;
- Tek düzen hesap planında bulunan hesap kodunun ilk rakamı hesabın hangi sınıfa ait olduğu
- Tek düzen hesap planında bulunan hesap kodunun ikinci rakamı hesap grubunu
- Tek düzen hesap planında bulunan hesap kodunun üçüncü rakamı büyük defter hesabını simgeler
Tek düzen hesap planında bulunan
102 BANKALAR HESABI hesap tek düzen hesap planında,
1 —> Hesap Sınıfı (Dönen Varlıklar)
0 —> Hesap Grubu (Hazır Değerler)
2 —> Büyük Defter Hesabı (Bankalar Hesabı) olduğunu ifade eder.
Tek Düzen Hesaplarının İşleyiş Kuralları Nasıldır?
Tek düzen hesap planında yer alan tüm hesapların kendi özelliklerine göre işleyiş kuralları mevcuttur. Muhasebede kullanılan iki temel mali tablo mevcuttur. Bunlardan bir tanesi bilanço diğeri ise gelir tablosudur.
Bilanço hesaplarının işleyiş kuralları nasıldır?
Ticari bir işletmenin varlık ve kaynaklarında meydana gelen değişimlerinin sonucunu gösteren mali tabloya bilanço adı verilir. Bilanço aktif ve pasif olmak üzere iki taraftan oluşur. Her iki tarafta bulunan hesapların işleyiş kuralları birbirlerinden farklı çalışır.
Varlık Hesaplarının İşleyiş Kuralları nasıldır?
Bir işletmenin var olabilmesi için gerekli olan değerleri ifade eder. Varlıklar dönen ve duran varlık olmak üzere iki alt gruptan oluşur. Tek düzen hesap planında 100 ile 200 nolu hesapları kapsayanlar dönen varlık, 200 ile 300 arasında yer alan hesapları ise duran varlıklar kapsar.
Varlık hesaplarında bulunan hesapların işleyiş kuralı ilk kez işlem gördüklerinde borç tarafından kayıt yapılır. Bu hesaplarda meydana gelen artışlar borç tarafına kayıt edilirken, azalışlar ise alacak tarafından kayıt edilir. Borç kalanı verir ya da kalan vermez.
Kaynak Hesaplarının İşleyiş Kuralları Nasıldır?
Varlıkların sağlandığı yere kaynak adı verilir. Kaynak hesapları kendi arasında kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar olmak üzere üç kısımdan oluşur. 300 ile 400 arası hesaplar kısa vadeli yapancı kaynak hesaplarını, 400 ile 500 arasında yer alan hesaplar uzun vadeli yabancı kaynakları ve 500 ile 600 arasında yer alan hesaplar ise öz kaynakları ifade eder.
Kaynak hesapları varlık hesaplarının tersi şeklinde çalışır. Kaynak hesaplarında ilk kez bir işlem gerçekleşiyor ise alacak tarafından işlem görür. Bu tür hesaplarda meydana gelen artışlar hesabın alacak tarafından işlem görürken, azalışlar hesabın borç tarafından işlem görür.
Gelir Tablosu Hesaplarının İşleyiş Kuralları Nasıldır?
Ticari işletmelerin belli bir dönemde elde ettiği gelirler ile gerçekleştirdiği giderleri gösteren mali tabloya gelir tablosu denir. 600 ile 700 arası hesapları kapsar.
Gelir Hesaplarının İşleyiş Kuralları Nasıldır?
Ticari işletmeyi maddi değerlerinde artış sağlayan işlemlere gelir denir. Ticari faaliyet sonucu ortaya çıkan gelir ilgili gelir hesabının alacak tarafından işlem görmesini sağlar. Dönem sonunda ilgili hesaba aktarıldığında ise borç tarafına kayıt edilerek kapatılır.
Gider Hesaplarının İşleyiş Kuralları Nasıldır?
Ticari işletmeyi maddi değerlerinde azalış oluşturan işlemlere gider denir. Ticari faaliyet sonucu ortaya çıkan gider ilgili gider hesabının borç tarafından işlem görmesini sağlar. Dönem sonunda ilgili hesaba aktarıldığında ise alacak tarafına kayıt edilerek kapatılır.
